Jaarverslag van de CREG : 2023

Belangrijkste nationale wettelijke ontwikkelingen

De belangrijkste wettelijke ontwikkelingen die in 2023 hebben plaatsgevonden op het gebied van elektriciteit, aardgas en waterstof in België hebben betrekking op:

• het vervoer van waterstof
• de maximumprijzen
• het capaciteitsvergoedingsmechanisme
• de energienorm
• het vertrouwenslabel voor prijsvergelijkers
• de gedragscode en het technisch reglement elektriciteit
• het federaal ontwikkelingsplan 2024-2034 van het  elektriciteitstransmissienet
• de offshore windenergie;
• het consumentenrecht
• de ontvlechting en certificering van de vervoersnetbeheerder
• kernenergie
• de overwinsten

Elektriciteitsmarkt

• De belasting van het Elia-net bedroeg 57,9 TWh in 2023 tegenover 64,0 TWh in 2022, wat overeenkomt met een daling van 9,6 %.
• In 2023 is het geïnstalleerde productievermogen dat aangesloten was op het net van Elia in België gedaald in vergelijking met 2022: van 16 304 MW naar 14 663 MW. Dit komt door de uitstap van de nucleaire eenheden Doel 3 en Tihange 2.
• De prijs op de Belgische day-aheadmarkt bedroeg in 2023 gemiddeld 97,3 €/MWh. Dit is een forse daling ten opzichte van het voorgaande jaar, toen de prijzen nog explosief stegen (244,5 €/MWh in 2022). Hoewel het huidige prijsniveau teruggekeerd is naar een stabieler en vooral lager niveau dan tijdens de energiecrisis, is het nog steeds tweemaal hoger dan het historisch gemiddelde (tussen 2015 en 2020 bedroeg het gemiddeld 42,1 €/MWh).
• Voor de AC-grenzen zijn de maximale fysieke uitvoerstromen 4,7 % gestegen aan de zuidgrens met Frankrijk (van 4 571 MW in 2022 naar 4 786 MW in 2023) terwijl ze aan de noordgrens met 1,1 % zijn gedaald (van 3 709 MW in 2022 naar 3 670 MW in 2023). In de richting van de invoer zijn de maximale waarden sterk gestegen aan de twee grenzen: van 4 035 MW in 2022 naar 5 044 MW in 2023 aan de grens met Frankrijk en van 3 521 MW in 2022 naar 4 229 MW in 2023 aan de Nederlandse grens. De stijging van de invoer in de loop van de voorbije jaren, zowel wat de maximale waarden als de gemiddelde waarden betreft, houdt verband met de hoge beschikbaarheid van het Belgische productiepark, de implementatie van de regel van 70 % van de transmissiecapaciteit ter beschikking van de zoneoverschrijdende handelsmarkt en versterkingen van het transmissienet van Elia.
• De CREG Scan, die in februari 2017 werd gelanceerd, is bestemd voor particulieren, kmo’s en zelfstandigen met een maximaal jaarverbruik van 50 000 kWh/jaar voor elektriciteit en/of 100 000 kWh/jaar voor aardgas. De CREG biedt de verbruiker een unieke en praktische tool waarmee hij zijn contract, zelfs als het niet meer aan andere klanten wordt aangeboden (slapend contract), in zes muisklikken kan vergelijken met het huidige marktaanbod. Deze vergelijking is niet mogelijk op andere prijsvergelijkingssites omdat die alleen het huidige aanbod tonen. In totaal vergeleek de CREG Scan in 2023 4 973 producten voor huishoudens en 4 270 producten voor kleine professionelen (actieve en slapende producten), daar waar andere prijsvergelijkers alleen rekening houden met de 459 actieve producten op de markt.

Aardgasmarkt

• Het Belgische aardgasverbruik bleef dalen in 2023, van 161,3 TWh in 2022 naar 152,1 TWh (-5,7 %). Deze daling was voornamelijk te wijten aan elektriciteitscentrales (-20,2 %).
• De geopolitieke situatie heeft geleid tot een grondige herziening van de grensoverschrijdende handel, waarbij het aardgas uit Rusland grotendeels werd vervangen door aardgas uit het westen (voornamelijk lng per schip).
• De gemiddelde gasprijs op de kortetermijnmarkt is in 2023 sterk gedaald. Op ZTP steeg de gemiddelde aardgasprijs D+1 van 101,9 €/MWh in 2022 tot 40,4 €/MWh in 2023. De gemiddelde gasprijs op de langetermijnmarkt is in 2023 eveneens drastisch gedaald.
• Om de consumenten te ondersteunen in de huidige context met hoge aardgasprijzen heeft de CREG beslist om de tarieven voor het vervoer van aardgas van de regulatoire periode 2020-2023 met nog 10 % te verminderen vanaf 1 juli 2022.

Informatie aan de consumenten

De CREG is de consument blijven informeren, in het bijzonder over de prijzen en de evolutie ervan, onder andere via:

• verslagen over de prijzen van de Belgische energiemarkt voor huishoudens en kleine professionele verbruikers,
• verslagen over de werking van de Belgische groothandelsmarkten voor elektriciteit en aardgas en de evolutie van de prijzen op deze markten,
• de studie over de Europese vergelijking van de prijzen voor  residentiële klanten, kleine professionele verbruikers en grote industrieën,
• aanbevelingen om het concurrentievermogen van de ondernemingen en de koopkracht van de huishoudelijke afnemers veilig te stellen,
• de studie over de productportefeuilles van de leveranciers en  het besparingspotentieel voor huishoudens,
• de maandelijkse publicatie van de gasnoteringen TTF101, TTF103 en ZTP101 en de elektriciteitsnoteringen Endex101, Endex103 en Belpex DAM,
• cijfers van de evolutie van de energieprijzen in België en de buurlanden,
• de maandelijkse publicatie van de samenstelling van de factuur van de huishoudens,
• de driemaandelijkse publicatie van de marktaandelen van de elektriciteits- en aardgasleveranciers in de drie gewesten en
• de verwerking van vragen die ze heeft ontvangen via haar onlineformulier.

De CREG is de infographics en de maandelijkse boordtabel voor elektriciteit en aardgas blijven publiceren op haar website om de verbruikers alle informatie ter beschikking te stellen die nodig is om een gegronde keuze te maken.

De CREG

Dit hoofdstuk beschrijft de werking van de CREG en de nauwe banden die ze onderhoudt met andere nationale en Europese instanties. Het bevat ook een lijst van alle akten die het directiecomité in 2023 heeft goedgekeurd.