Context en REMIT-reglementering

Wat is de REMIT-verordening?

Op 28 december 2011 werd Verordening (EU) nr. 1227/2011 van het Europees Parlement en de Raad van 25 oktober 2011 betreffende de integriteit en transparantie van de groothandelsmarkt voor energie (hierna: REMIT) van kracht. Sindsdien is ze rechtstreeks van toepassing op alle lidstaten.

Het doel van REMIT is een Europees regelgevingskader te scheppen specifiek voor de groothandelsmarkt, om de werking daarvan te verbeteren en om misbruik (marktmanipulatie, poging tot marktmanipulatie of misbruik van voorkennis) te voorkomen en in voorkomend geval te bestraffen. Het doel is dus elk gedrag te vermijden dat leidt tot oneerlijke concurrentie en dat het vertrouwen van de deelnemers aan de energiemarkt zou ondermijnen. Op die manier zou de bepaling van de prijs op de groothandelsmarkt gebaseerd moeten zijn op een correcte interactie tussen vraag en aanbod.

Deze verordening legt de volgende bepalingen vast:

• verbod op handel met voorkennis (artikel 3)
• verbod op marktmanipulatie of pogingen tot marktmanipulatie (artikel 5)
• verplichting voor de marktdeelnemers tot openbaarmaking van voorkennis (artikel 4, lid 1)
• verplichting om ACER en de nationale regulerende instantie op de hoogte te brengen door middel van een platform in geval van vrijstelling van REMIT:
  • gekoppeld aan een transactie waarmee de bestaande contractuele verplichtingen kunnen worden nageleefd of die wordt gedaan met het akkoord van de betrokken netbeheerders teneinde de veilige en betrouwbare werking van het net te waarborgen (artikel 3, lid 4, onder b))
  • gekoppeld aan een andere openbaarmaking dan die van voorkennis (artikel 4, lid 2)
• verplichting voor de personen die transacties voor professionele doeleinden organiseren om doeltreffende bepalingen te voorzien om inbreuken op deze verboden op te sporen en eventuele defecten te melden aan de CREG (artikel 15)
• verplichting voor de nationale regulerende instanties om ACER op de hoogte te brengen als er een redelijk vermoeden bestaat van feiten die een inbreuk vormen op REMIT die plaatsvinden op hun grondgebied of in een andere lidstaat (artikel 16)

Kortom, volgens deze verordening mogen de operatoren:

• Geen misbruik maken van voorkennis omdat dit verboden is.
• Zich niet schuldig maken aan marktmanipulatie of poging tot marktmanipulatie omdat dit verboden is.

Wat bepaalt de REMIT-uitvoeringsverordening?

Op 7 januari 2015 werd Uitvoeringsverordening (EU) nr. 1348/2014 van de Commissie van 17 december 2014 inzake de informatieverstrekking overeenkomstig artikel 8, leden 2 en 6, van Verordening (EU) nr. 1227/2011 van kracht.

Deze uitvoeringsverordening stelt de regels vast voor de verstrekking van informatie aan ACER in het kader van REMIT.

Deze uitvoeringsverordening heeft tot doel:

• de gegevens betreffende voor de groothandel bestemde energieproducten en de aan te geven fundamentele parameters gedetailleerd vast te leggen
• de geschikte kanalen voor de melding van de informatie vast te leggen
• de termijn en de frequentie van de meldingen vast te leggen.

De inwerkingtreding van deze uitvoeringsverordening brengt twee verplichtingen voor de marktdeelnemers met zich mee:

• de verplichting zich te registreren bij een nationale regulerende instantie voor de transacties op de groothandelsmarkt die onderworpen zijn aan melding bij ACER (art. 8, lid 1, en art. 9 van REMIT)
• de verplichting tot rapportage van de transacties, inclusief de orders en de fundamentele parameters (artikel 8 van REMIT).

Wat zijn de verplichtingen van REMIT?

De marktdeelnemers moeten zich registreren bij de instantie van de lidstaat waar ze gevestigd zijn. Voor in België gevestigde operatoren is dit de CREG. Als een operator buiten de EU gevestigd is, moet hij zich inschrijven in een lidstaat waar hij actief is.

De marktdeelnemers moeten de melding van de gegevens over de commerciële transacties aan ACER voorleggen. De operatoren kunnen de rapportage van de transactiegegevens outsourcen aan derden.

De marktdeelnemers moeten zogenaamde fundamentele parameters verstrekken aan ACER zoals de gegevens over de beschikbaarheid en het gebruik van de productie, opslag- en transmissie-installaties die belangrijk zijn voor de markt.

De marktdeelnemers moeten informatie over misbruik van voorkennis of een marktmanipulatie openbaar maken. In bepaalde situaties kunnen de marktdeelnemers de openbaarmaking van bepaalde informatie vertragen, maar ze moeten ze wel melden aan de CREG en aan ACER.

Wat is het toepassingsgebied van REMIT?

REMIT is van toepassing op de marktdeelnemers, d.w.z. op elke natuurlijke persoon of rechtspersoon die transacties uitvoert op de groothandelsmarkten voor energie.

REMIT is van toepassing op de uitwisselingen van voor de groothandel bestemde energieproducten. De betrokken voor de groothandel bestemde energieproducten zijn:

• contracten voor de levering van elektriciteit of aardgas in de Europese Unie;
• derivaten met betrekking tot elektriciteit of aardgas die geproduceerd, onderhandeld of geleverd zijn in de Europese Unie;
• contracten betreffende het transport van elektriciteit of aardgas in de Europese Unie;
• derivaten in verband met het transport van elektriciteit of aardgas in de Europese Unie.

Contracten met eindafnemers vallen er niet onder, tenzij hun verbruikscapaciteit hoger is dan of gelijk aan 600 GWh per jaar.

Gelieve op te merken dat het verbod op marktmanipulatie en misbruik van voorkennis krachtens REMIT niet van toepassing is op voor de groothandel bestemde energieproducten die eveneens financiële instrumenten zijn en onder de verordening betreffende marktmisbruik (MAR) vallen. Ze blijven echter wel onderworpen aan de verplichting tot openbaarmaking van de voorkennis overeenkomstig artikel 4 van REMIT.

Op wie is REMIT van toepassing?

Hoe verloopt de registratie van de marktdeelnemers?

De marktdeelnemers hebben de verplichting zich te registreren bij een nationale regulerende instantie (NRAA) alvorens transacties uit te voeren op de groothandelsmarkten voor energie volgens artikel 9 van REMIT.

De marktdeelnemers registreren zij zich bij de NRA van de lidstaat waar zij gevestigd of woonachtig zijn. Als zij niet in de Unie gevestigd of woonachtig zijn registreren zij zich in de lidstaat waar zij een activiteit uitoefenen. In België moeten de deelnemers zich bij de CREG registreren.

De CREG stelt, op basis van de registraties, het nationaal register van marktdeelnemers op, dat ze vervolgens doorstuurt naar het Agentschap voor de samenwerking tussen energieregelgevers (ACER). Zodra ACER alle nationale registers heeft ontvangen, stelt het een geconsolideerd Europees register op zoals het artikel aanbeveelt.

Welke gegevens moeten door de marktdeelnemers worden verstrekt?

De marktdeelnemers zijn verplicht volgende gegevens aan ACER te verstrekken:

• een overzicht van de transacties van de groothandelsmarkt voor energie, inclusief de handelsorders;
• de informatie betreffende de capaciteit en het gebruik van de installaties voor de productie, de opslag, het verbruik of het transport van elektriciteit of aardgas of informatie betreffende de capaciteit en het gebruik van de LNG-installaties, inclusief de voorziene of onvoorziene onbeschikbaarheid van deze installaties.

Om te vermijden dat de marktdeelnemers dezelfde informatie herhaaldelijk moeten verstrekken, verzamelt ACER de gegevens en stuurt ze door naar de nationale regulerende instantie en, in voorkomend geval, naar de mededingingsautoriteit en naar de regelgevende instantie voor financiële aangelegenheden. Toch kan de nationale regulerende instantie de marktdeelnemers rechtstreeks andere informatie vragen die niet door ACER wordt verzameld.

Om de marktdeelnemers te helpen bij de fase van verzameling van informatie van de uitvoeringsverordening heeft ACER de volgende zaken gepubliceerd:

• de lijst van de plaatsen van gereglementeerde markten
• De "RRM requirements"
• de handleiding van de procedures voor de rapportage van gegevens
• de handleiding voor de rapportage van de transacties (TRUM: Transaction reporting user manual)

Welk tijdschema is er vastgesteld voor de rapportage van de gegevens door de marktdeelnemers?

Wat de rapportage van de gegevens door de marktdeelnemers betreft, werd een bepaald tijdschema eveneens opgesteld door de REMIT-uitvoeringsverordening:

• de rapportage van de contracten op de gereglementeerde platforms en de fundamentele parameters van het platform van ENTSO moeten worden verzameld vanaf de negende maand vanaf de datum van inwerkingtreding van de uitvoeringshandeling, d.w.z. vanaf 7 oktober 2015
• de rapportage van de resterende contracten (standaard over-the-countercontract en niet-standaardleveringscontracten evenals transportcontracten) en andere fundamentele parameters moeten worden verzameld vanaf de 15de maand vanaf de datum van inwerkingtreding van de uitvoeringshandeling, d.w.z. vanaf 7 april 2016.

Hoe werken de regulerende instanties samen in het kader van REMIT?

Op supranationaal niveau

Het Europees toezicht op de groothandelsmarkt teneinde marktmisbruik op te sporen wordt via REMIT toevertrouwd aan ACER. ACER voert deze taak uit in samenwerking met de nationale regulerende instanties zoals de CREG. Indien ACER verdacht gedrag opspoort dat onder een bepaald misbruik valt, kan ACER de CREG vragen een onderzoek uit te voeren, alleen of samen met andere regulerende instanties als het gaat om grensoverschrijdende misbruiken.

Op nationaal niveau

De CREG zet haar opdracht van markttoezicht verder met medewerking van de Belgische Mededingingsautoriteit en de Autoriteit voor Financiële Diensten en Markten (FSMA). De wetgever heeft in verband hiermee toegestaan dat vertrouwelijke informatie wordt uitgewisseld tussen deze instellingen en de CREG en heeft hiervoor de wettelijke bepalingen inzake gas en elektriciteit die verband houden met het beroepsgeheim en de bewaring van commercieel gevoelige informatie aangepast.

België heeft zijn wetgeving aangepast opdat de CREG over de bevoegdheden en instrumenten zou beschikken die noodzakelijk zijn om de bepalingen van REMIT na te leven. De onderzoeks- en sanctiebevoegdheden waarover de CREG beschikt in geval van misbruik overeenkomstig de REMIT-verordening werden omgezet in een wet van 8 mei 2014 houdende diverse bepalingen inzake energie.

Waaruit bestaat de sanctiebevoegdheid van de CREG?

Bij inbreuken op REMIT kan de CREG een administratieve geldboete opleggen van maximum 10 procent van de omzet gerealiseerd door de overtreder op de Belgische elektriciteits- of gasmarkt tijdens het laatst afgesloten boekjaar. De CREG heeft een methodiek aangenomen om te verduidelijken op basis van welke criteria de boetebepaling gebeurt.

Naast de administratieve geldboetes kan de CREG ook dwangsommen opleggen en beschikt ze in het kader van REMIT over specifieke onderzoeksbevoegdheden, zoals het in beslag nemen van activa, het opleggen van een tijdelijk verbod om beroepsactiviteiten uit te oefenen en het opvragen van overzichten van telefoon- en dataverkeer.

Waar kan ik mijn vragen in verband met REMIT naartoe sturen?

Vragen over de toepassing van REMIT kunnen naar het volgende adres worden gestuurd: remit@creg.be.